Modern dünyanın müze-sergi alanında ortaya çıkardığı iki kavramdan biri bienal diğeri ise küratördür. Bienal iki yılda bir düzenlenen kültürel ve sanatsal etkinliklere verilen isim. Küratör ise, müzelerde sergilerde ve diğer sanatsal etkinliklerde sahne tasarımları dahil, tüm bir serginin baştan sona hazırlanmasına kadar geniş bir yelpazede görev alan; sanat tarihi, kültür, estetik gibi genel; fotoğraf, heykel ve resim gibi özel konularında bilgi sahibi, deneyimli kişilere denmektedir.

Yazılımevleri her firma uyarlamasından sonraki o yazılım versiyonunda artık hazırlık tasarımına girmiş o bilgi ve tecrübeyi iktisadi değere dönüştürürler. Eğer bir şirket kendi bilgi ve tecrübesinin farkında olursa, bu farkındalık önce ilgili firma lehine değer yaratma potansiyeli taşır. Bir şirketin bilgi ve tecrübesi know-how olarak, ticari sır kapsamında kabul edilir. Ticari sırlar bir yandan Türk Ceza Kanunu diğer yandan Türk Ticaret Kanunu ile koruma altındadır.

Yaz döneminin başladığı ve yıllık izin dönemlerinin belirlendiği, konuşulduğu bu dönemde çalışanların yıllık izin haklarının neler olduğu ve uygulamada en çok tartışılan ve gözden kaçan konuları derleyen yazımızı aşağıda sunuyoruz.

Rastladığım bir Hukuk Genel Kurul kararı ve bir BAM kararında, bir Kültür Mirası’nın kültürel varlık olarak değeri ile onun sanat eseri niteliği ve ondan çoğaltılan, geliştirilen farklı eserler arasındaki bağlantı konusundaki eksik değerlendirmeler gözüme çarpıyor daha ilk elde. Birçok konu ise açıkta incelenmeyi bekliyor. Konu sadece geçmiş kültürel mirasın korunmasıyla sınırlı değil elbette… Konu, kültür varlıklarından çoğaltma ve/veya çoğaltma, işleme, geliştirme suretiyle yaratılan token, NFT gibi kripto varlıkların; sanal müze, metaverse, dijital ürün ve yöntemlerin niteliği ve hak sahipliğiyle ilgili birçok boyutu ilgilendiriyor dersem sanırım herkes pürdikkat kesilecektir.

Başta şirket yönetim kurulu üyeleri, diğer yöneticiler ve onlardan görev devralan kişiler olmak üzere; şirket yöneticilerinin görevlerini özenle ve bağlılıkla (TTK m.369) yapmaması ve kusurlarıyla şirkete zarar vermeleri bu davaların temelini teşkil eder. Yöneticiler bu bağlamda şirkete vermiş oldukları zarardan dolayı şahsi mal varlıklarıyla sorumludurlar. Yönetim sorumluluğundan kaynaklanan dava sayısının artması, azınlık hissedarların, hissedar çoğunluğu tarafından seçilen yöneticilere hesap sorma bilincinin geliştiğini göstermektedir. Peşinen söylemem gerekirse, Türk Ticaret Kanunu, hükümleriyle bu şekilde bir hesap sormaya imkan vermektedir. Yönetici deyiminden, yönetim kurulu üyeleri ve onların yetkilendirdiği kişiler hep birlikte anlaşılmalıdır.

Bu kısa yazıda değineceğim 2019/790/AB sayılı Dijital Pazarda Telif Hakkı ve Bağlantılı Haklar Direktifi ise, dijital ticaret dünyasının tüm aktörlerini ilgilendiren düzenlemeler içeriyor. Bu direktif ve düzenleme her ne kadar, Google ve AB pazarı basın yayıncıları arasında 2022 yılı içinde yapılan görüşmeler ve varılan uzlaşma ile gündeme gelse de; düzenlemenin Dijital Tek Pazar’da yaratacağı gelişmelerin ilgili ülkemiz aktörleri düzeyinde tam olarak anlaşıldığı kanısında değilim.

2002 yılındaki Medeni Kanun değişikliği ile birlikte (en basit tanımı ile) evlilik içinde edinilen mallarda diğer eşin hakkı olduğunu ve boşanma sonrası ya da boşanma davası ile birlikte buna ilişkin dava açarsa bu hakkını elde edebileceğini neredeyse herkes öğrendi. Ancak eşlerden birinin ölümü halinde de sağ kalan eşin diğer mirasçılara ya da diğer mirasçıların sağ kalan eşe karşı aynı davayı açma hakkı bulunduğu yeterince bilinmemektedir.

Parmak İzi verisinin biyometrik veri sayıldığı GDPR’da açıklanmıştır. Kişisel Verilerin Korunması Hakkındaki Kanun’un 6. maddesinde de açıkça kişilerin “…biyometrik ve genetik verileri özel nitelikli kişisel veridir” denmek suretiyle bu verinin özel nitelikli kişisel veri olduğu kabul edilmiştir. Özel Nitelikli Kişisel Veriler hassas veri olduğundan işlenmesi de farklı prosedürlere tabi tutulmuştur.

Yazılımların kişisel bilgisayara girmesinin ardından DOS, IBM os, Windows, Unix vb. işletim sistemleri; uygulama programları ve kurumsal kaynak yazılımları, ERP’ler alanlarındaki dev gelişmeler, nihayet e-işlem alanında dev sıçrayış geldi. Tüm bu gelişmeler yazılım alanında karmaşık, lisans, sipariş, işbirliği, dağıtım vb birçok yeni sözleşme tipleri doğurdu. Öte yandan oyunlar, videolar, animasyonlar, üç boyutluluk gibi hareketli görüntü teknolojilerinin gelişmesi ile temelini fikri ve sınai mülkiyet haklarının oluşturduğu, eğlence dünyasına özgü sözleşme ihtiyaçları ortaya çıktı. Mahkemeler bu konulardaki ihtilaflarla doldu taştı.

Her bireyin vasiyetname yapma özgürlüğü vardır ancak bu özgürlük sınırsız değildir. İlk sınırlama malvarlığının ne kadarının vasiyetname konusu olabileceğiyle ilgilidir. İnsanlar vasiyetname ile malvarlığının sadece bir kısmı üzerinde tasarruf hakkına veya tamamı üzerinde tasarruf hakkına sahip olabilirler. Vasiyet edenin vasiyet sınırları yasal mirasçıların kim olduğuna bağlı olarak değişecektir.

Meta (öte) ve universe (evren) kelimelerinin birleşmesinden türeyen Metaverse, sosyal medya platformlarını, mesajlaşma araçlarını ve sanal gerçeklik (VR) uygulamalarını bir araya getirmeyi hedefliyor. Hatta NFT tabanlı sanatsal çalışmalar, yapay zeka, merkezsiz finans (coin dünyası) dâhil, tüm akıllı teknoloji ürünlerinin, platformlarının buraya dâhil edileceğini söyleyebiliriz.

Avukatların mesleki çalışmaları geniş bir yelpazeye yayılır. Bu bir dilekçe olabilir, sözleşme olabilir, bir rapor, mütalaa olabilir. Yukarıda belirttiğimiz özellikleri taşıması halinde avukatların fikri ürünleri de “eser” sayılabilecek ve telif hukuku korumasından yararlanabilecektir.